GANİ İSMİ VE YAŞANTISI

Çok zengin, hiçbir şeye muhtaç olmayan. Kendi dışındaki her şey O'na muhtaç. Cenab-ı Hak buyuruyor: "Ey insanlar! Allah'a muhtaç olan sizsiniz. Zengin ve övülmeye lâyık olan ancak O'dur." (Fatır/15), "O'nun ihtiyacı yoktur. Göklerde ve yerde ne varsa O'nundur." (Yunus/68), "Biliniz ki Allah zengindir." (Bakara/267), "Eğer inkar ederseniz bilin ki Allah size muhtaç değildir." (Zümer/7), "Şüphesiz Allah, âlemlerden hiçbirine kesinlikle muhtaç değildir." (Ankebut/6), "Göklerde ve yerde ne varsa O'nundur. Hakikaten Allah, yalnız O zengindir, övgüye değerdir." (Hac/64), "Kim inkâr ederse bilmelidir ki, Allah alemlere muhtaç değildir." (Al-i İmran/97).

Gerek zat ve sıfatlarında, gerek işlerinde hiçbir zaman, hiçbir surette, hiçbir şeye muhtaç olmayan, bunun yanında herşeyin kendisine muhtaç olduğu tek zengin O'dur. Allah'ın başkasının kendisine ibadet etmesine de ihtiyacı yoktur. O'na inanıp ibadet etmeleri, kendisine bir yararı olmadığı gibi, inanmamaları ve emirlerine itaat etmemelerinin de kendisine bir zararı yoktur.

Din ve ibadet Allah'ın ihtiyacı değil, insanların ihtiyacıdır. Hem yarattıkları içinde Allah'a ihtiyacı en çok olan fakirler sadece insanlardır. İnsan zayıf olarak yaratılmış olmakla, hangi mertebede olursa olsun hiçbir zaman Allah'a ihtiyaçtan kurtulamayacağı gibi, emaneti taşıyan insan ruhunun duyduğu ihtiyaç o kadar çoktur ki, onun yanında diğer yaratıklara fakir bile denmez. İnsanın bu ihtiyacını tatmin etmek için de Allah'tan başka mabud bulunmaz. Başkaları bir kıtmire bile malik değil Allah ise ganiydir. Hiçbir ihtiyacı olmayan ve her şeyden müstağni, tam mânâsı ile zengin, ganiy O, yalnız O'dur. O sizin ibadetinize muhtaç olmadığı gibi, bütün ihtiyaçlarınızı tatmin edebilecek güce de sahiptir.

El-Gani, varlığının yetkinliklerinden bir şey hakkında başkasına muhtaç olmayandır. İşte bu Zati GINA yani yeterliliktir. Çünkü Vacib-ul Vücud herhangi bir halle herhangi bir şeyde başkasına muhtaç değildir.

Bu isim sıfatların isimlerindendir. Bu ismin sıfatı GINA’dır. Gına, Hakk’ın Zatının varlığının zorunlu olması dolayısıyla Hakk’ın kemalininde varlığının zorunlu olmasıdır. El-Gani, itaat edenlerin itaatine muhtaç değildir. Gına iki türlüdür. Birincisi Hakk’ın zenginliği, ikincisi halkın zenginliği. Halk mertebesinde zenginliğin ilk derecesi kanaat ve elde olanla yetinmektir. Kamil insanın iki aydınlığı vardır: Bunlardan birisi Hakk’a muhtaçlığı, ikincisi ise kevne karşı zenginliği. Buna göre kamil Hakk’a muhtaçtır ve O’nun sayesinde zengindir. Kamil Hakk kaynaklı bu zenginliğinden iftihar eder. Buna göre arifin iftiharı, muhtaçlığın aynıdır. Efendimiz bu hakikati “Fakr iftiharımdır” diyerek açmıştır. Çünkü O, ilahi hüviyetin alemin mertebelerinin varlıklarına sirayet edişini gördüğü için en yüksek makama sahip olmuştur. Kamil “marifetinin nurunu verasının nurunun söndürmediği” kimsedir. Hakk’In mukaddes Zatı ve gerçek mutlaklığın sürekliliği cihetinden aemlerden müstagni olmasıdır. Hakk alemle, alemde zuhur eder. Hakkın Gani olması onlardan alemlerden müstagni olmasıdır. Alemin O’na muhtaç olmasıdır.

“Ey insanlar! Sizi bir tek nefisten yaratan ve ondan da eşini yaratan ve ikisinden birçok erkekler ve kadınlar üretip yayan Rabbinizden sakının. Adını kullanarak birbirinizden dilekte bulunduğunuz Allah'tan ve akrabalık haklarına riayetsizlikten de sakının. Şüphesiz Allah sizin üzerinizde gözetleyicidir.” (Nisa/1)

Benim dünya ile ilgim ne kadar ki? Ben bu dünyada bir ağacın altında gölgelenen, sonra da kalkıp giden binitli bir yolcu gibiyim. (H.Ş.)

Suyu dinlenerek yavaş yavaş içmek hem hazmı kolaylaştırır, hem de susuzluğu çabuk keser. (H.Ş.)