161. FATİHA ve MARİFETULLAH

“Allah’a yemin ederim ki Hz. Peygamber şöyle haber vermiştir. Allah’a yemin ederim ki Cebrail bana şöyle haber vermişitir: Allah’a yemin ederim ki Mikail öyle haber vermiştir. Allah’a yemin ederim Ki İsrafil şöyle haber vermiştir. Allah’a yemin ederim ki Allah Teala şöyle buyurmuştur: “Ey İsrafil izzet ve celalim, varlığım ve keremim üzerine yemin ederim ki: Fatiha suresiyle beraber besmeleyi bir defa okuyan kimseyi bağışladığıma şahit olunuz. O kimsenin iyiliklerini kabul ettim ve günahlarını sildim; dilini ateşte yakmayacağım, kabir ve ahiret azabından ve büyük korkudan onu kurtaracağım, peygamber ve velilerden önce bana kavuşacaktır”

Kudsi hadiste şöyle buyuruluyor: “Kul besmele çekince Allah Teala “Kulum Beni zikretti” der. Elhamdülillahi Rabbil alemin deyincede “Kulum Beni övdü buyurur” Malikiyevmiddin dediğinde “Kulum Beni sena etti” buyurur”

Ayrıca başka bir kudsi hadiste: “Ben fatihayı üçe böldüm. İlk bölümü Bana aittir. İyyekenabudu ve iyyakenastain aramızda ortaktır. Sonrası kuluma aittir. Kuluma istediği verilecektir” buyuruluyor.

Kulun yaradılış amacıda kudsi hadiste şöyle buyuruluyor: “Ben gizli hazineydim. Bilinmekliliğimi sevdim. Halkı zuhura getirdim (yarattım). Tak ki Beni bilsinler”. Ayrıca “Ben cinleri ve insanları bana kulluk etsinler diye yarattım” (Zariat/56) ayetinde hedef belirtilmektedir. İnsanların yaşam boyu irfanla kulluk etmeleri hedeflenmektedir. Marifet ile kulluk temel hedeftir. İnsanın ömür boyunca hedeflediği 4 marifet vardır:

Fatiha bu dört marifeti bünyesinde bulunduran suredir. Kur’an’ın özü, özeti ve sırrıdır.

Hz. Ali (kv) bu hakikati şöyle belirtiyor. “Dört kitabın özeti ve sırrı Kur’andır. Kur’anın özeti ve sırrı Fatiha’dır . fatihanın özeti ve sırrı Besmelede onunda özeti ve sırrı Ba harfinin noktasıdır”

Fatiha bütün semavi kitapların ve peygamberlerin sırrıdır. Besmele ise sırrın sırrıdır. Fatihayı besmele ile okuyan yukarıdaki marifetleri nefsinde yaşamaktır. Nefsi natıka Kur’an ile şereflenmektir. Kur’an ise Allah’ın Zati İlmi ve Kelamıdır. Kul yukarıda belirtilen marifetler çerçevesinde Allah’ı zikrederken, Allah’da kulunu zikretmektedir. Allah’ın kulunu zikri daha büyüktür. Hakk Besmeleyi zikir, hamdı övgü kabul ederek, Zatı hakkında marifeti kuluna aktarmaktadır. Kul aczini ve fakrını “iyyekenabudu ve iyyekenestain” ile ifade eder. Nefsini ve Rabbını bilmiş ve O’na yönelmiştir. Devamında ise kul uluhiyete ve Rububiyete izafi hüviyetiyle yönelerek Zatndan isteklerde bulunur. Hakk’ta bunları vereceğini vaad etmektedir. Fatiha, nefsi natıkayı Kur’an-ı Natık haline çeviren anahtardır. Zikri Fatiha ile yapıp, Allah’ın Zatına yönelip anan kimse Hakk ikrarını ve yakınlığını elde etmiş kişidir.

Kul Hakkı Fatiha ve Besmele ile zikrederken, Hakk’ta kulun nefsinde Zatıyla sıfatıyla ve esmasıyla tecelli eder. Her tecelli nefse ilim ve marifet bırakır. Bu bıraktığı marifetler yukarıda özetlendi. Hakk ile beraberlik ve yakınlık bu marifetler sayesinde gerçekleşir. Kul hüviyetinde Allah’ı bularak Hakk’ı tevhid eder. Tecelliye muhtaç olduğunu idrak ederek abduhu sırrına ulaşır. Nefsinde tecelli ile hüviyet beraberliğini yaşar. Bunu besmele ile birleştirdiğinde “fiili besmele” “Yaşayan Kur’an” ve “Kur’an-ı Natık” olur.

Kuldan istenen doğum ile başlayıp ölüme dek süren “hayat namazında” fatihanın sırrıyla yaşamasıdır. “Fatihasız namaz olmaz” buyuran Hz. Resul hem kulluk namazlarını, hemde hayat namazlarını, hemde hayat namazını Fatiha sırrıyla yaşamamızı murat etmiştir. bu namazlar “daim namaz” hükmündedir. Fatihayı yani Kur’an’ı yaşama adapte etmek yukarıdaki marifetlerin hayata geçirilmesi ile mümkündür. Böyle bir marifete ulaşan kişilerede hadisle verilecek mükafatları belirtilmektedir. İnsanın hedefi her an namazdaymış gibi Fatiha sırrıyla yaşamaktır. Onunda özü, özeti ve sırrı besmeledir.

Bu nedenle “Bismillah her hayrın başıdır” buyurulmuştur. Besmele zikirdir. “Allah ile” ve “Allah için” olmaktır. Gerçek zikrin hakikati, zikredilene tam dalalet eden şeyi ifade etmesi ve O’nun Zatını dile getirmesidir. Bu sayede zikir, zakir, mezkur (zikir, zikreden, zikredilen) birleşir. Hüviyet beraberliği ve cem hali açığa çıkar. Bu beraberlik kulun zikri üzerindendir. “Ben kulumun zannı üzereyim” buyuran Allah kulun marifeti oranında kulla beraber olur. İstidat varsa kula daha üst marifetleri lütfederek kulunu zikretmiş olur. Zikredeni Kendine ulaştıracak aşamaları sunar. Zikrin değerlisi Hakk’ı bilerek ve tanıyarak, O’na marifet kesbederek yapılan zikirdir. Böyle bir marifetle yapılan zikirde, zikredende zikredilen tecellidedir. Hepsi tek bir hüviyette toplanmış, Hakk’ça bağışlanmıştır. Bağışlanılan kişiyi ise Hakk Zatına seçer. Zatına seçtiğini de cahil bırakmaz. Zira Hakk cahili dost edinmez. Edindiği takdirde o kişiyi Kendi marifet sahibi yapar. Böyle bir olgunun anahtarı besmele ve fatihadır. “Nerede olursanız O (ilahi hüviyetiyle) sizinle beraberdir” (Hadid/4) ayetiyle Hakk’ı zikredeni ve hangi mertebeden zikrettiğini idrak eder.

Hadiste besmelenin ayrıca zikredilmesi Besmelenin Fatiha’nın özü ve sırrı olmasındandır. Besmele tüm marifetleri bünyesinde toplar. Ancak sırrın sırrıdır. Fatiha’nın geri kalan kısmı bu sırları açan anahtardır kul besmele ile fatihayı okuduğunda Kur’an’ın sırrı nefsi natıkasında açılır. Nefste dürülü olan marifetler bir bir açığa çıkar. Kulu her okuyuşta yeni marifetlere ulaştırır. Kur’an’ın ve ilmin sonu olmadığından bu marifetlerinde sonu yoktur. Marifetullah bu nedenle ömür boyu sürer. Amaç hayat namazını “fiili besmele” olup “Kur’an’ı Natık” olarak kılmaktır. Ölüm bu namaza “AMİN” demektir. Amin Arapçada elif, mim, ye, nun harflerinden oluşur. Elif Allah’In Ahadiyetini, Mim Hakikati Muhammediyi, ye insanı, nun nuru ilahiyi anlatır. Hayat namazının sonu Fatiha ile yaşanırsa bu hakikatlere ulaşmıştır ki, hadiste belirtilen ve özetlenen mukafatlar bu hakikatlere ulaşmanın sonucudur.