Hakikatler asıllarını ilahi isimlerden alırlar. İsimlerin tecellisi ile nefse nur olan hakikat talim ettirilir. Her hakikatin kendine mahsus bir ismi vardır. O hakikatin Rabbi söz konusu isimidir (Rabb-ı Has). Bu hakikat ismin kuludur ve onun teklifi altındadır. Sen bir şeye baktığında, onun bazı yönlerden delalet ettiğini isimlerin karşısında bulunduğunu görürsün ki onlar zikredilen hakikatlerdir. Hakikatler kendi sayılarınca ilahi isimleri talep eder. Söz konusu şeyin var edilme hakikati “Kadir” ismini, sağlaması ve ilimce yapılmış yönü “Alim” ismini, onun seçilmesi “Mürid” ismini, ortaya çıkması “Zahir ve Basır” isimlerini talep eder vb. Cevher tek olsa bile zikrettiğimiz ve zikretmediğimiz yönler kendisine aittir (vech-i has). İsimler alemlerde çoklukları oluşturur. Bazı isimler isimlerin analarıdır. “Hayy ve Kayyum” ikisidir. Zira Allah varlığı ile bu iki isim ile temsil edilir. Peygamberin gelişi “Mütekellim” olarak Allah’ı bilmemizi sağlamıştır. Teklif ise Allah’ı “Semi” ve “Basır” ve benzeri isimlerle bilmemizi sağlar. Bu itibarla isimler hakkında bilgisine muhtaç olduğumuz şey alemin varlığıdır. İsimlerin zuhuru alemi ortaya çıkarmıştır. Söz konusu isimler, isimlerin Rabbidir. Diğer isimler ise tıpkı bu Rab isimlerinin koruyucusu olması gibi onların koruyucusu olan isimlerdir.

“Hayy” ve “Kayyum” Allah’ın varlığını anlamını sağlar. “Müdebbir (yöneten, düzenleyen) ve Mufassıl (ayrıntılandıran, tafsil eden) isimleri diğeri ana isimdir. Alemin varlığını ve içindekiler anlamını sağlar. “Alim” ismi ise varlığında hikmete göre var olmasını ve varlığından önce ise takdir edilmeni sağlar. “Mürid” ismi seçilmeyi sağlar. “Kadir” ismi senin var ve yok oluşunu tespit eder. Bunlar var olmaları kaçınılmaz hakikatlerdir. Dolayısıyla onların Rableri olan isimlerde bulunmalıdır. “Hayy” ismi Rablerin ve merbubların (Rabbin kulu, terbiye edilen) Rabbidir. “Hayy” ismi imanıdır. Onu “Kayyum” ve “Alim” ismi takip eder. Sonuncusu ise “Muhsid” ismidir. Çünkü o, mertebelerin Rabbidir. Varlık menzillerinin sonuncusudur. Diğer isimler bu imam Rablerin emri altındadır. “Allah” ismi hepsini cem edendir. Bütün isimler “Allah” ismi camisinin kontrolü altındadır. Alemi var etmede bütün isimlerin Allah ismine yönelişlerinin sebebi hakikatleriyle birlikte Zattan köken almalarıdır. Çünkü Allah kendi kelamını işitip Zatına yöneldiğinde, aleme bakmaksızın Varlığı Kendi Zatında yetkinleşmiştir. İsimler ise alemin hakikatlerinin varlık sebebidir.

Alemin varlığını oluşturan isimler çoktur (kesret). Zat Allah bunları toplayandır (Vahdet). Her ismin Rabbını talep eder. Allah Zatıyla onlarda tasarruf eder. Alemin talebine karşılık ilk yönelen isimler “Mudebbir” ve “Mufassıl” isimleridir. Bu isimler bilenin nefsinde kendisinden var olduğu şeye ve hakikate yönelmiştir. Mertebece önce olan hakikat alemde de önceliğe sahiptir. Mudebbir ve Mufassıl isimleri, önceden bilinmez olan alemi tedbir ve tafsil edip suretlendirir ve bilinir kılar. Sureti bilenin nefsinde meydana geldiğinde, Allah’ın Alim ismi bu esnada aleme ilişmiştir. Bu nedenle bu iki isim alemin ilk iki ismidir. Suret ortaya çıkınca, diğer isimler alemdeki kendilerine uygun hakikatleri bilmiş ve görmüştür. Böylece her isim suretindeki kendi hakikatine aşık olmuş, fakat ona etki yapamamıştır. Böylelikle bu aşk ve sevgi isimlerin otoritesinin ortaya çıkması ve gerçek anlamda var olmaları için kendilerini çalışmaya ve bunu arzulamaya sevk etmiştir (istihkakların talebi). İşte bütün isimler böyledirler. Böylelikle isimler Rablerine (yukarıda zikredilen isimler) yani imama iltica etmiş. Allah ismine müracaat etmişlerdir. Allah’da Zatı ile taleplerini yerine getirmiştir.

Her ilahi isim, bütün isimleri içerir ve her isim kendi anlamında bütün isimlerle nitelenir. “İsim Zatın aynıdır” kuralı geçerlidir. Her isim bilgisinde ve ufkunda Hayy, Kadir, Sem, Basar ve Mütekellim’dir. Aksi halde her ilahi isim kendi kulu için “Rab” olamazdı. Her isim, diğer isimlerin içermiş olduğu hakikatleri kendinde toplar. Fakat her ismide etkileri ve sonuçları itibariyle birbirinden ayırt edersin. Bu hakikate ise sadece fikir ile değil aynı zamanda “zikir” ile ulaşabilirsin. Zikir ve fikir nefiste “NUR” olur ve bu hakikat idrak edilebilir. Bu suretle şunu öğrenirsin: İki benzeri ayırt etmeni sağlayan latife (sır) kendisinde bulunmakla birlikte, her ilahi isim isimlerin hakikatlerini kendinde toplar ve onları içerir. Her insanın 46 kromozom hakikatini taşıması ve insanlık özelliğini taşıması bu hakikattir. Bu ana özellikte değişen hususiyetler özü bozmadan insanlar arasındaki farklılıklarını ortaya çıkması örnek verilebilir. “İnsanlık” özelliği aynı, ancak insanlar birbirinden farklı denebilir. Bütün isimler, bahsedilen imam isimlere, isim isimler ise “Allah” ismine yönelir. Allah ismi ise kendisinden istedikleri şeyi yerine getirmesini dileyerek İlahi Zat’a (Hüviyet gaybına) yönelir. Allah ismi Zattan aldığını diğer isimlere yönelerek alemlerin varlığını devam ettirir.