H. Ş. 44.Nefs ve Akıl Mertebeleri ile İlahi Nur
44. NEFS VE AKIL MERTEBELERİ İLE İLAHİ NUR
“Akıl kalpte Hakkla batılı ayıran nurdur”
İnsanın hakikati nefsi nefsi natıkasıdır. Nefsi natıka Allah’ın nuru ve Kur’an’ın sırrı makamıdır. Nefsi natıkanın merkezi kalptir. Kalpte “nokta-i süveyda” adı verilen nokta nefsi natıkanın mahallidir. Burada Allah’ın Nuru ve Kur’an dürülüdür. Nefsi natıka ise her nefis mertebesinde değişik vasıflar alır. Nefsi natıkanın Hakk’la batılı ayıracak vasıflara kavuşması “nefsi mutmaine” mertebesinde gerçekleşir. “Nefsi mülhime” mertebesinde nefse ilham yoluyla “iyilikleri” ve “kötülükleri” bildirir. Kişi nefsi natıkasını olumlu yönde kullanabilirse, gelen ilhamları “Kur’an ve Sünnet” ilmiyle değerlendirecek bir sonuca varabilir. Kişinin bu ilhamları olumlu yönde değerlendirmesi, o kişinin nefsinin nurlanması demektir. İman nuru ve akıl nuru ile nefsin taçlanmasıdır. Bu vasıfla nefsi natıkada dürülü olan “Kur’an sırrı” kendini açar. Kişi Hakk ile batılı bu sırla ayırabilir. Nefs tezkiyesi bu nura ulaşmanın anahtarıdır.
Kişiye akıllı diyebilmek için o kişinin Hakk’la batılı ayırabilme yeteneğine bakılmalıdır. Bu da nefs mertebeleri ile yakından ilişkilidir. Nefsi emmare, levvame ve mülhimenin bir bölümünde akl-ı maaş hakimdir. Akl-ı maaş dünyevi işleri düzenleyen, ahret bilinci olmayan akıl mertebesidir. Mülhimenin bir bölümünde ve mutmaine mertebesinde akıl, Hakk’la batılı ayırabilir ve ahret bilinci oluşur. Bu akil mertebesine “akl-ı maad” adı verilir. Raziye ve marziyye nefis mertebelerinde “Hakk” zuhur eder. Batıl kalkar. Bu akıl mertebesi “akl-ı sultan” adı verilir. Safiye nefis mertebesindeki akıl, “Akl-ı Küll” dür. Alemlere ve insanlara “Allah” mana gözlüğüyle bakan, Hakk’ın zuhurundaki hikmet ve kudreti seyreden akıldır. Bu mertebelere ancak nefs tezkiyesi ve irfan yolu ile ulaşmak mümkündür. Yolun sonu nefsi natıka nurunun zuhura çıkması ve nefsin “Kur’an-ı natık vasfını kazanmasıdır. Kur’an da nur olduğundan kamil insan “nur üstüne nur” olur. Nurun zuhurunun olduğu yerde ise batıl barınamaz. Sadece Hakk’ın zuhuru vardır. Bu hakikati Efendimiz “Beni gören Hakk’ı görür” buyurarak açmıştır.