H. Ş. 43.Zaman Yönetimi ve İnsanın Zahir, Batın, Evvel ve Ahir Yönü
43. ZAMAN YÖNETİMİ VE İNSANIN ZAHİR, BATIN, EVVEL ve AHİR YÖNÜ
“Akıllı kimse vaktini üçe ayırmalıdır. Bir vaktinde Rabbine dua etmeli, bir vaktinde nefsini hesaba çekmeli, bu vaktinide yemesine içmesine (dünyasına) tahsis etmelidir”
“Ahiret yurdunu iste, dünyadan da nasibini unutma” (Kasas/77). Allah ilahi hüviyetini (Zati Nefsini) şöyle tanımlıyor. “Hüvel evveli vel ahiri vez zahiri vel batın” (Hadid/3) “O (İlahi hüviyetiyle) evveldir, ahirdir, zahirdir, batındır” zati Nefsin aynası olan nefsi natıkamızda aynı vasıflarla donanmıştır. Ayrıca evvel, ahir, zahir ve batın isimleri bünyelerinde tüm ilahi isim ve sıfatları taşır. İnsanın dünya alemi zahiridir, iç yapısı batını, İlmi Zattaki hali evvelini, ahret alemide ahirini temsil eder. Bu dört vasfında en iyi şekilde geliştirilmesi ile insan kemale ulaşır. Rabbe dua evvel-ahir-batın yönümüzü geliştirmek zahirimizi imar eder. Nefsi hesaba çekmek “evvel” davranışlarımızı Kur’an ve Sünnet yönüyle gözden geçirmektir. Bu batınımızı ve ahirimizi etkiler ve bizi İlmi zattaki “evvel” halimize ulaştırır. Batın-evvel iyi olunca zahir-ahir yönümüzü de geliştirmiş oluruz. Vaktini dünya işlerine ayıran kişi zahire yönelmiş demektir. Zahirin imarı ve geliştirilmesi, batın, evvel ve ahir yönümüzün de imarı ve geliştirilmesi demektir. İnsan bu dört yönden birine yöneldiğinde Hakk’ın o yüzüyle irtibatlıdır. İnsanı kemale ulaştıran günlük işlerin üçe taksim edilerek bu yönlerin dengeli götürülmesidir. Sadece bir veya iki yüzde kalmak insanın noksan olmasına yol açar. Rabbe dua Hakk’la olmaktır; nefsi hesaba çekmek yine Hakk’la olmaktır. Dünya ile meşguliyet zahir yönden Hakk’la olmaktır. Gaflete dalmadan yapılacak ameller insana hizmet eder. Yine hadiste batına yöneliş (Hakk’la olmak) zahire göre iki kat fazla belirtilmiş. Bunu açıklayan ayette şöyle buyurulmaktadır: “Ahiret yurdunu iste, dünyadan da nasibini unutma” (Kasas/77). İşte insan “zaman yönetimi” iyi bir şekilde düzenleyerek hem zahiri, hem Batıni hem de evveli hem de ahirini imar etmelidir. Hadis bize zaman yönetiminin ne denli önemli olduğunu vurguladığı gibi, kemale ulaşmanın kısa bir özetini sunmaktadır.